Bel kayması, tıpta spondilolistezis olarak adlandırılır ve omurgadaki bir omurun, alttaki omur üzerine doğru öne kaymasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu kayma, omurga hizasını bozarak sinir köklerine baskı yapabilir ve şiddetli bel ağrısı, bacaklara vuran ağrı (siyatik), uyuşma ve güç kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Genellikle orta yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülse de, genç sporcularda da ortaya çıkabilir.
Bel Kaymasının Nedenleri
Bel kaymasının gelişiminde birden fazla etken rol oynar:
- Doğuştan (konjenital) nedenler: Omurga kemiklerinde yapısal gelişim kusurları.
- Stres kırıkları: Özellikle jimnastik, halter veya futbol gibi sporlarda görülen tekrarlayıcı zorlanmalar.
- Dejeneratif değişiklikler: Yaşla birlikte disk ve eklemlerde oluşan aşınmalar.
- Travmalar: Düşme, kaza veya omurgaya gelen darbeler.
- Cerrahi sonrası kaymalar: Daha önce yapılan omurga ameliyatları sonucu gelişen instabilite.
Bel Kaymasının Belirtileri
Bel kaymasının derecesi arttıkça şikâyetlerin şiddeti de artar. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Bel ve kalça bölgesinde ağrı
- Bacaklarda yayılan sinir kökenli ağrılar (özellikle diz altına kadar)
- Uzun süre ayakta duramama veya yürürken ağrının artması
- Uyuşma, karıncalanma ve kas gücünde azalma
- İleri olgularda yürüme mesafesinde belirgin kısalma
Bel Kayması Tedavisi
Tedavi, kaymanın derecesine ve sinir basısının olup olmamasına göre planlanır.
- Medikal ve fizik tedavi: Hafif olgularda ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler ve fizik tedavi egzersizleri uygulanır.
- Korse kullanımı: Omurgayı destekleyerek yüklenmeyi azaltır ve geçici rahatlama sağlar.
- Epidural veya sinir bloğu enjeksiyonları: Sinir sıkışmasına bağlı ağrılarda kısa süreli rahatlama sağlayabilir.
Eğer kayma ileri düzeydeyse ya da sinirler üzerinde ciddi bası mevcutsa, bel kayması ameliyatı gerekli hale gelir.
Bel Kayması Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyatın amacı hem sinir sıkışmasını ortadan kaldırmak hem de omurgayı yeniden sabitlemektir. Uygulanan başlıca cerrahi yöntemler:
- Dekompresyon (Sinirlerin rahatlatılması): Baskı yapan kemik ve dokular çıkarılarak sinir kökleri serbestleştirilir.
- Füzyon (Omurların sabitlenmesi): Kaymış omurlar, titanyum vida, plaka veya kafes sistemleriyle sabitlenir ve kemik grefti ile kaynaştırılır.
- Minimal invaziv cerrahi: Daha küçük kesilerle yapılan, kan kaybını ve iyileşme süresini azaltan modern cerrahi tekniklerdir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Bel kayması ameliyatı sonrasında hastalar genellikle birkaç gün içinde yürümeye başlayabilir. İlk haftalarda fizik tedavi ve rehabilitasyon programları uygulanır.
Kas gücünün artırılması, doğru duruş alışkanlıklarının kazanılması ve kilo kontrolü, ameliyatın uzun vadeli başarısı için büyük önem taşır.
Sonuç
Bel kayması, tedavi edilmediğinde sinir hasarı ve kalıcı ağrıya yol açabilen ciddi bir omurga problemidir. Erken dönemde konservatif tedaviler fayda sağlasa da, ileri vakalarda bel kayması ameliyatı kalıcı çözüm sunar. Günümüzde gelişen mikrocerrahi ve minimal invaziv teknikler sayesinde hastalar, kısa sürede ağrısız ve aktif bir yaşama geri dönebilmektedir.
